Mystery of the sealed room - වැසුණු කාමරයේ අභිරහස

 

Tales of Prof. James Moriarty 

Mystery of the sealed room 

වැසුණු කාමරයේ අභිරහස

බිහිසුණු අපරාධ ගණනාවක් සිදුකළ පුද්ගලයෙක් අවසන තමා නොකළ වරදක් සදහා සැකපිට අත්අඩංගුවට පත්වීම දෛවෝපගත සිදුවීමකි. එය කළකිරෙනසුළුය. නීතියට පටහැනි වන දුෂ්ට පුද්ගලයන් ගේ සිත් තුළ පවා සැමට යුක්තිය ඉටුවිය යුතුය යන හැගීම බලවත් ලෙස පවතී. කෙදිනක හෝ මා නීතියේ රැහැනට හසුවනවානම් ඒ මා ඇත්තටම සිදුකළ අපරාධයක් සදහා විය යුතු බව මම විශ්වාස කරමි.

තමා පොලිස් අත්අඩංගුවට පත්වූ බව දන්වමින් මහාචාර්ය මොරියාර්ටි එවූ ලිපිය ලදවිට මා කෙතරම් විමතියට පත්වීදැයි ඔබට සිතා ගත හැකිය. ඇප බැදීමට මුදල්  ලෑස්ති කරගත් මම ඉක්මනින් ඔහු රඳවා සිටි තැනට ගියෙමි. ඔහුව අත්අඩංගුවට ගෙන ඇත්තේ පුද්ගල ඝාතනයකට සැකපිට බව දැනගැනීමෙන් මම කම්පනයට පත්වුනෙමි. ඇප මත ඔහු නිදහස් නොකරනු ඇති.

ආයුධයක් වැනි යමක් හොර රහසේ ඔහු වෙත ලබා දෙනු ඇතැයි යන සැකයෙන් මා දෙස ඉතා සුපරීක්ෂාකාරීව ඇසගසාගෙන සිටි පොලිස් නිළධාරීන් සමඟ සිරමැදිරිය වෙත ගිය මම යකඩ කූරු අතරින් ඔහු හා කථා කළෙමි.

"මොරියාර්ටි, මොකද මේ උනේ?" මම ඇසුවෙමි.

"කෙටියෙන් කීවොත් කැප්ටන්, මෝර්ටන් ෆෙයාචයිල්ඩ් නැමැත්තාගේ මරණය සම්බන්ධයෙන් මට චෝදනා එල්ල වෙලයි තියෙන්නේ."

ඒ නම මා මින්පෙර කිසිදිනක අසා නොතිබුණු බැවින් "කවුද මෝර්ටන් ෆෙයාචයිල්ඩ් කියන්නේ. ඔබට මොකක්ද ඔහු එක්ක තියන සම්බන්ධය?" යැයි ඇසීමට මට සිදුවිය.

"ඔහු බලපත්‍ර දෙපාර්තමේන්තුවේ සේවය කළ රාජ්‍ය සේවකයෙක්." මොරියාර්ටි විස්තර කළේය. "ඔබ දන්නවා ඇති මම දේපළ වෙළදාම් කටයුතුවල යෙදෙන බව. ඉතින් බොහෝ අවස්ථාවලදී ගොඩනැගිලි අලුත්වැඩියා කිරීමට සහ ඉදිකිරීම්  සිදුකිරීමට වෙනවා. එමගින් දේපළවල වටිනාකම වැඩිකර ගත හැකියි. මේ සඳහා අවශ්‍ය ඉදිකිරීම් බලපත්‍ර ලබාගැනීමට මා ෆෙයාචයිල්ඩ් මහත්මයා වෙත කෙළින්ම අයදුම් කිරීමට පුරුදු වී සිටියා. ඒ ඔහු දෙපාර්තමේන්තුව තුළ ඉහළ නිලයක් දැරූ නිසාත් ඔහු හරහා ඒවා සාමාන්‍ය ක්‍රමයට වඩා ඉක්මනින් ලබා ගත හැකිවීමත් නිසා."

"ඉතින් ඔබේ දේපළ වෙළදාම් කටයුතුවලට මෙතරම් උදව් කළ පුද්ගලයෙකු ඔබ විසින් ඝාතනය කරනු ඇතැයි පොලීසිය සිතන්නේ ඇයි?"

"ඔහු තමන්ගේ ඝාතකයා ලෙස මා සඳහන් කර ඇති බවයි පෙනී යන්නේ." 

එවැන්නක් කෙසේ සිදුවීදැයි මා ප්‍රශ්න කිරීමට යත්ම පොලිස් පරීක්ෂකවරයෙක් සහ නිළ ඇදුමින් සැරසුන කොස්තාපල්වරු දෙදෙනෙක් එතැනට පැමිණියෝය. පරීක්ෂකවරයා වෙතින් දිස්වූයේ  තමා අකමැති රාජකාරියක් පැවරුණ කෙනෙකුගෙන් ප්‍රකට වන නුරුස්නාසුලු ස්වභාවයකි.

"මහාචාර්ය මොරියාර්ටි" ඔහු කීය. "මට අණ ලැබී තිබෙනවා ඔබව පොලිස් අධීක්ෂණය යටතේ නිදහස් කර හරින්න. ඔබ මේ කොස්තාපල්වරුන් දෙදෙනාගේ රැකවරණය යටතේ සිටිය යුතුයි. ඔබට නගරය තුළ නිදහසේ සැරිසැරීමට හැකියි, නමුත් නගරයෙන් පිට වීමටත් කිසිදු දුම්රියකට ගොඩ වීමටත් ඔබට නොහැකියි. මොවුන් දෙදෙනා ඔබගේ සෑම ක්‍රියාවක්ම අධීක්ෂණය කරනු ඇති. ඔබ පැනයාමට තැත්කළහොත් ඉතිරි දඩුවම් කාලය නැවත මෙම සිර මැදිරිය තුළ ගතකිරීමට සිදුවනු ඇති."

"මට තේරෙනවා, ෆෝර්සිත් පරීක්ෂකතුමනි." මොරියාර්ටි පැවසීය. පරීක්ෂකවරයා මොරියාර්ටිව නිදහස් කළ අතර කොස්තාපල්වරුන් ඔහු දෙපස ස්ථානගත විය.

"කොස්තාපල් ලෙස්ට්‍රාඩ් සහ සැමුවෙල්ස්, මොහු ඔබ වෙතින් පළාගියහොත් ඔබ දෙදෙනාගේ රැකියා අහිමිවනු ඇති" ෆෝර්සිත් අවවාද කළේය. ඉන්පසු මොරියාර්ටි වෙත හැරුණු ඔහු "මේක සාමාන්‍ය තත්වයක් නොවෙයි. පොලීසිය සාමාන්‍යයෙන් මිනීමැරුම් චූදිතයන් නිදහස් කර හරින්නේ නෑ. මම දන්නේ නෑ ඔබ අද උදේ යැවූ පණිවිඩ මගින් කොහොම මේක කරගත්තාද කියලා හැබැයි මම ඔබ ගැන ඇහැ ගහගෙනයි ඉන්නේ."

"මම මගේ උසස් මිතුරන් කිහිප දෙනෙකු හා සම්බන්ධ උනා පමණයි."

සිය තොප්පිය සහ සැරයටිය ආපසු ගනිමින් මොරියාර්ටි කීය. "මේ සඳහා මට ණයගැති කිහිප දෙනෙක් ඉදිරිපත් උනා. මම ඔබට සහතික වෙනවා පරීක්ෂකතුමනි මාව මෙසේ නිදහස් කිරීම මට මෙන්ම ඔබටත් වාසිදායක වන බවට. මම මගේ නඩුව විභාග වනතුරු ඔහේ බලන් ඉන්නේ නෑ. මගේ ඒකායන පරමාර්ථය මෙම මිනීමැරුම සිදුකළේ කවුද යන්න සොයාගෙන ඔබ වෙනුවෙන් මේ පරීක්ෂණය විසදාදී මගේ නිර්දෝෂී භාවය ඔප්පු කිරීමයි.

අපරාධ ලෝකයේ මහ මොළකාරයා වන මහාචාර්ය ජේම්ස් මොරියාර්ටි පොලීසිය වෙනුවෙන් මිනීමැරුම් අභිරහසක් විසඳන්නට පටන් ගත්තේය.

සිපිරි ගෙයින් එළියට පැමිණි මොරියාර්ටි සිය පිරිවර වූ මා සහ කොස්තාපල්වරුන් හට කියා සිටියේ "අපි මුලින්ම මිනීමැරුම සිදුවූ තැනට යා යුතුයි. කැප්ටන්, මම විශ්වාස කරනවා ඔබ ඔබේ අශ්ව කරත්තය රැගෙන එන්නට ඇතැයි කියා."

ඔහු කී පරිදිම මා පැමිණ සිටියේ අශ්ව කරත්තයෙනි. නොබෝ වේලාවකින් අපි හතර දෙනා අගතා එවන්ස් මෙනවියගේ නේවාසිකාගාරය වෙත යමින් සිටියෙමු. අවාසනාවන්ත ෆෙයාචයිල්ඩ් මහතා කාමරයක් කුළියට ගෙන තිබුනේ මෙම නිවසෙනි. අතරමගදී මොරියාර්ටි තමා පත්ව සිටි අසීරු තත්ත්වය විස්තර කළේය. 

"මාගේ හිතවත් කැප්ටන්, පෙනී යන විදිහට ෆෙයාචයිල්ඩ් මහත්මයා එවන්ස් මෙනවියගේ නේවාසිකාගාරයේ වූ ඔහුගේ කාමරය තුළදී මරාදමලා තියෙන්නේ දින දෙකකට විතර කලින්. කුඩා ප්‍රමාණයේ තුවක්කුවකින් ඔහුගේ පපුවට වෙඩි තබලා. කිසිදු සැකකරුවෙකු නොමැතිව සාමාන්‍ය පරිදි පරීක්ෂණ සිදුකෙරුනා. ෆෙයාචයිල්ඩ් මහත්මයා මරණයට පත්වීමට ටික වෙලාවකට කලින් යවන ලද ලිපියක් අද ඔහුගේ සොහොයුරියට ලැබුනා. එහි කිසිදු පැහැදිළි කිරීමකින් තොරව කියා තිබුනේ යම් හෙයකින් ඔහුගේ මරණය සිදුවුවහොත් ඊට වගකිවයුත්තා මම බවයි. ඔහු මට නමින්ම චෝදනා කර තිබුනා. එය ඉතා පැහැදිළි සාක්ෂියක් ලෙස සැලකූ පොලීසිය පැමිණ වහාම මාව අත්අඩංගුවට ගත්තා."

"ඒත් බය වෙන්න එපා කැප්ටන් මට තොන්ඩුව වැටෙන එකක්නම් නෑ. මරණය සිද්ධවෙන වෙලාවේ මම හිටියේ ෆෙයාචයිල්ඩ්ගේ කාමරයට බොහොම දුරින් නගරයේ අනිත්  පැත්තේ පිහිට් රොත්මන්ස් නම් ඉහළ පැලැන්තියේ ආපනශාලාවේ ආහාර ගනිමින්. ආපනශාලාවේ කාර්ය මණ්ඩලය වගේම බොහොම ධනවත් ඒ වගේම වැදගත් මහත්ම මහත්මීන් රැසක් ඒ බව තහවුරු කරනු ඇති."

"එහෙමනම් ඇයි ඔවුන් ඔබව අත්අඩංගුවට ගත්තේ?"

"එහෙම නොකිරීමට නම් පොලීසිය මා කියූ දේ සැකයකින් තොරව තහවුරු කර ගත යුතුයි. ඒ සදහා ඔවුන් ඝාතනය සිදුවන වෙලාවේ රොත්මන්ස්හි සිටි සෑම කෙනෙකුගෙන්ම වෙන් වෙන් වශයෙන් මා කීවේ සත්‍යයක් බව දැනගතයුතුයි . එසේ කිරීමෙන් පසුව උනත් ඔවුනට පුලුවන් මාව අත්අඩංගුවට ගන්න. මොකද එහි නිවැරදිබව කෙසේ වූවත් සිය ඝාතකයා නම් කරමින් මියගිය තැනැත්තාම ලියු ලියමනක් නොසලකා හැරිය නොහැකියි."

"මරණය සිදුවූ දින බලපත්‍රයක් සම්බන්ධයෙන් මා ඔහු හමුවීමට යාම නිසා තත්වය තවත් නරක අතට හැරෙනවා. නගර සැලසුම් ආයතනය තුළ ඔහුටම කියා කුටියක් නොතිබූ නිසා රාජකාරි වෙලාවෙන් බැහැරව එවැනි හමුවීම් ඔහු නිතර පැවැත්වූවා. ඒ නිසා එහි ගියා කියන එක මම ප්‍රතිකේෂ්ප කරන්නේ නෑ නමුත් සිද්ධිය වීමට පැය දෙකකටත් කලින් මම එතැනින් පිටත්ව ගිය බව නේවාසිකාගාරයේ අනිත් නේවාසිකයින් බොහොමයක් දුටු බව කිහිප විටකදීම මා පොලීසියට පෙන්වා දුන්නා" යැයි ප්‍රකාශ කරමින් ඔහු කොස්තාපල්වරුන් වෙත දැඩි බැල්මක් හෙළීය.

නේවාසිකාගාරය වෙත ගිය අපි හතර දෙනා එය තුළට ගියෙමු. ඝාතනය සිදුවී දින දෙකක් ගතවී තිබුණු බැවින් තත්ත්වය තරමක් දුරට සාමාන්‍ය අතට පත්වී තිබුණද නේවාසිකයින් බොහොමයක් එම සිදුවීමෙන් කම්පනයට පත්ව සිටියහ.  

ෆෙයාචයිල්ඩ් මහත්මයාගේ කාමරයේ දොර කෙලින්ම භෝජනාගාරයට මුහුණලා පිහිටියේය. දොර වැසී තිබුණ අතර පසෙකින් වූ බිත්තියේ තිබූ විශාල කුහරයකින් ඊට ඇතුලුවීමට හැකි විය. කම්කරුවෙක් එය පිළිසකර කිරීම සදහා අවශ්‍ය මිනුම් ගනිමින් සිටියේය.

හැඩීම නිසා මලානිකව සහ රතු පැහැති වූ දෙනෙතින් යුතුව එවන්ස් මහත්මිය කෑම මේසයෙහි වාඩිවී සිටියේය.

"එවන්ස් මහත්මියනි, සිද්ධිය වූ දින සහ ඊට පෙර මෙහි පැමිණ තිබීම නිසා සමහර විට ඔබට මාව මතක ඇති" මහාචාර්යවරයා පැවසීය. 

"ඇත්තෙන්ම මහාචාර්යතුමනි" පුටුවෙන් නැගීසිටි ඇය බයාදු ලෙස කීවාය. "මිනීමැරුම සදහා සැකපිට ඔබව අත්අඩංගුවට ගත් බව මට අසන්නට ලැබුනා. ඔහුගේ මරණයට සෑහෙන වේලාවකට කලින් ඔබ පිටවී යනු මා දුටුවා ඒ බව මා පොලීසියටත් පැවසුවා!".

"ඔව්, ඒ බව පැහැදිළි කර දීමට අපි කටයුතු කරමිනුයි ඉන්නේ" මොරියාර්ටි ඈ අස්වැසීය. "කරුණාකරලා ඔබේ වචනයෙන් විස්‍තර කරන්න ඔහුගේ මරණය සිදුවූ රාත්‍රියේ මොනවද උනේ කියලා."

"මහාචාර්යතුමනි, ඔබ පිටත් වී යනවිට නිවසෙහි තිබූ තත්වය ගැන ඔබ දන්නවා ඇතැයි මා සිතනවා. ඒ නිසා මම ඔබේ පිටවීමත් ඔහුගේ මරණයත් අතර පැය දෙකක කාලය ගැන කියන්නම්. ඇත්තටම කියන්න දෙයක් නැති තරම්."

"සාමාන්‍ය විදිහට ඔහු කාමරයට වී සිටියා, තමන්ගේ පාඩුවේ ඉන්න කෙනෙක්. මම හැමදාම හරියටම හවස හයට රාත්‍රී ආහාරය පිළිගන්වනවා.  කවුරුහරි ආවෙ නැත්නම් ඔහුට කෑම ලැබෙන්නේ නෑ. එදා ඔහු රාත්‍රී ආහාරය සදහා ආවේ නෑ. හයයි කාලට අනිත් ඔක්කොම වාඩිවෙලා කෑම ගනිද්දී අපිට ඔහුගේ කාමරයෙන් වෙඩිහඬක් ඇසුණා."

"අපි කාමරයේ දොරට ගසමින් ඔහුට කථා කළා. පිළිතුරක් ලැබුනේ නෑ. දොර අගුලු දමා තිබුනා. පිරිමි නේවාසිකයින් කිහිප දෙනෙක් දොර කඩා විවෘත කරන්න හැදුවත් එය සෙලවුනේවත් නෑ. අපි යතුරු සාදන්නෙකු කැදෙව්වා නමුත් ඵලක් වුනේ නෑ. ඒ දොරේ අගුල අරින්න ඔහුට හැකිවුණේ නෑ. අපි ගිනි නිවන භටයන්  කැදෙව්වා. ඔවුන් පොරෝවලින් බිත්තියේ කුහරයක් සාදා කාමරයට ඇතුලු වීමට ඉඩ සැලැස්සුවා. අසරණ ෆෙයාචයිල්ඩ් මහත්මයා කාමරය තුළ මැරිලා වැටිලා හිටියා."

"බොහෝ වේලා යනතුරු ඔබලාට දොර විවෘත කර ගැනීමට නොහැකි උනේ මොකද?" මොරියාර්ටි ඇසීය.

"යතුරු සාදන්නා කියා සිටියේ එය වානේ වලින් සෑදූ දොරක් බවත් ඒ බව සැගවීමට දෙපසින් ලෑලි දෙකක් සවිකර ඇති බවත්. දොර අගුලත් වානේ වලින් සාදා නිවසේ රාමුවට කාවද්දලා තිබුනා. වසර කිහිපයකට පෙර ෆෙයාචයිල්ඩ් මහත්මයා කාමරයේ දොර මාරු කළා. ඔහුගේ නොසැලකිලිමත්කමින් දොර කැඩුනු නිසා ඒ සඳහා යන වියදම ඔහු විසින්ම දරන බව කියා සිටියා. යතුරු සාදන්නා කියන තුරු ඔහු මෙතරම් දෙයක් කර ඇති බව මා දැන සිටියේ නෑ."

"වෙඩි ශබ්දය ඇසුනු මොහොතේ සිට ගිනි නිවන භටයන් පැමිණෙන තෙක් දොර ළඟ කවුරුන් හෝ රැකවලෙහි යෙදුනාද? වෙඩි තැබීමෙන් පසුව කිසිවකු පිටනොවූ බව ඔබට සහතික විය හැකිද?"

"ඇත්තෙන්ම, මහාචාර්යතුමනි. අපි හොඳ අවධානයෙන් සිටියේ. සිදුවී ඇත්තේ කුමක්ද කියා දැනගන්නා තෙක් අපි භෝජනාගාරයේ රැස්වී සිටියා. හැමෝගෙම ඇස් යොමු වෙලා තිබුනේ කාමරයේ දොර වෙත. කවුරුවත් ඉන් පිටවී ගියේ නෑ."

කුහරය හරහා මොරියාර්ටි කාමරයට ඇතුලු විය. කොස්තාපල්වරුන් දෙපළ ඔහු පසුපසින් ගියෝය. සෑම අස්සක් මුල්ලක්ම පරීක්ෂා කරමින් ඔහු කාමරය පුරා ඇවිද්දේය. කාමරයෙහි තිබූ එකම ජනේලය අසළ ඔහු සෑහෙන වේලාවක් ගත කළේය. "කැප්ටන්, ඔබ හිතනවාද මේ ජනේලයෙන් මිනිහෙකුට යන්න පුලුවන් කියලා." 

එය තරමක් අසීරු ප්‍රශ්නයක් විය. ජනේලය බිත්තියේ තරමක් ඉහළින් පිහිටි අතර ප්‍රමාණයෙන් කුඩා එකක් විය. එය මිනිසෙකුට රිංගීමට නොහැකි තරම්  කුඩා නොවූවත් කිසිවෙකුට ඇතුලු විය නොහැකි ලෙස යකඩ කූරු සවි කොට තිබුනි. "ඔය හරහට තියෙන යකඩ කූරු එක්කනම් බැරිවෙයි මහාචාර්යතුමනි" 

"ඇත්තෙන්ම බෑ. නමුත් යකඩ කූරු තිබුනේ නැත්නම්?"

"එහෙමනම් එතරම් නොවැඩුණු ක්‍රියාශීලී කෙනෙකුට ඇතුලු විය හැකි බවයි මට හිතෙන්නේ."

කුහරය අසළ සිටි කම්කරුවා වෙතට ඉක්මනින් ගිය මොරියාර්ටි "මහත්මයා මට ඉස්කුරුප්පු නියනක් දෙන්න පුලුවන්ද" යැයි ඇසීය.

කම්කරුවා එය ලබා දුන් අතර මොරියාර්ටි ජනේලය වෙත පැමිණියේය. පුටුවක් මතට නැගුණු ඔහු යකඩ කූරු පරීක්ෂා කළේය. ජනේලය වටාවූ සෘජුකෝණාස්‍රාකාර පිටත රාමුවකට ඒවා පෑස්සුම් කොට  තිබුනු අතර රාමුව බෝල්ට් ඇණවලින් බිත්තියට සවිකර තිබිනි. ඉස්කුරුප්පු නියනෙන් සෑම ඇණයක්ම මදක් බුරුල් කළ ඔහු ඒවා නැවත තද කළේය. "සිත්ගන්නාසුලුයි" ඔහු කීය. "එවන්ස් මහත්මිය" ඔහු අඬගැසීය. "ෆෙයාචයිල්ඩ් මහත්මයාව හමුවනවිට ඔහු ඇඳ සිටියේ සාමාන්‍යයෙන් දවල්ට අදින ඇඳුමද?"

"ඔව් මහත්මයා. ඔහු එදා දවස පුරාම ඇඳ සිටි ඇඳුමින්මයි  හිටියේ." භෝජනාගාරය තුළින් පිළිතුර ලැබිනි.

මහාචාර්යවරයා මේසය සහ රෙදි අල්මාරිය පරික්ෂා කිරීමට පටන් ගත්තේය. "කැප්ටන්, කොස්තාපල්වරුනි යතුරක් සොයාගැනීම සදහා මෙම කාමරය පරීක්ෂා කිරීමට ඔබලාගේ සහය මට මහත්සේ අවශ්‍ය වෙනවා. අර දොරෙහි යතුර ඇත්තේ මෙම කාමරය ඇතුලතද පිටතද යන්න මා දැන ගත යුතුමයි. එය ඔහුගේ සිරුරේ නොතිබූ බව මා දන්නවා. එසේ වූවානම් පොලීසිය මේ වනවිට එය සොයාගෙන එවන්ස් මහත්මියට නැවත භාර දෙනු ඇති. අපිට කුහරයක් හරහා එහා මෙහා යාමට සිදු නොවනු ඇති."

මිනිත්තු කිහිපයක් පරීක්ෂා කිරීමෙන් පසු මේසය යට තිබී යතුර සොයාගනු ලැබුවේ කොස්තාපල් සැමුවෙල්ස්ය. දොරේ අගුල ඇර විවෘත කිරීමෙන් එය එම දොරේ යතුර බව ඔහු තහවුරු කරන ලදි. දොර විවෘත කරගැනීමේ ගැටලුව විසදී බිත්තියේ වූ අශෝභන කුහරයේ පිළිසකර කටයුතු නිසි පරිදි ආරම්භ කළ හැකි වූයෙන් එවන්ස් මහත්මිය තරමක් සතුටට පත්වූ බවක් පෙනිණ.

"ෆෙයාචයිල්ඩ් මහත්මයාට මේසය උඩ නින්ද ගිහින් තියනවා" මොරියාර්ටි පැහැදිළි කළේය. "පිටතින් ඇණ ගලවා යකඩ කූරු සහිත රාමුව ජනේලයට හිරකර තබා  මිනීමරුවා නිහඬව ඇතුල් වෙනවා. ෆෙයාචයිල්ඩ්ව නින්දේදීම මරා දමන්න සැරසුනත් මොකක් හෝ හේතුවකට ඔහු අවදි වෙනවා. සිය ඝාතකයා වෙතට පනින ඔහුට වෙඩි තබනවා. ඔහු වැටෙන විට සාක්කුවේ තිබුනු යතුර මේසය යටට විසිවෙනවා. එවන්ස් මහත්මිය සහ පිරිස වෙඩිහඬ ඇසී පැමිණ දොර අරින්න උත්සාහ කරනවා. නමුත් දොර කඩන්න හදලා යතුරු කපන්නෙක් ගෙන්නලා අන්තිමේ ගිනි නිවන භටයන් ඇවිත් කාමරය ඇතුළට යන්න ඔවුන්ට පැය ගණනාවක් ගත වෙනවා. ඒ අතරතුර ජනේලය හරහා කාමරයෙන් පිටවන ඝාතකයා නැවත රාමුවේ ඇණ තදකර දමනවා."

කුමක් හෝ නොගැපෙන ස්ථානයක් සොයමින් මම එම කථාව ආවර්ජනය කළෙමි. "බැලූ බැල්මට එය ඇත්ත වගේ පෙනුනත් මොරියාර්ටි, ඔබ කොහොමද මේ දේවල් තහවුරු කරන්නේ?"

"දිගු කාලයක් සිරවී තිබුන ඉස්කුරුප්පු ඇණයක් එකවර බුරුල් කිරීම අපහසුයි. ළඟකදී ගලවා නැවත තදකළ එකක් එසේ වන්නේ නෑ. යකඩ කූරු සහිත රාමුවේ ඇණ පැහැදිළි ලෙස ළඟකදී ගලවා තිබෙනවා. එයින් පෙනී යන්නේ ඝාතකයා පැමිණියේ ජනේලයෙන් බවයි."

"ඝාතකයා රාමුවේ ඇණ ඉවත් කරන වෙලාවේ ෆෙයාචයිල්ඩ් සිටියේ කාමරය තුළයි. ඔහුට එය නොඇසීමටත් එයට විරුද්ධව යමක් නොකිරීමටත් හේතුවක් නෑ. විය හැකි එකම දෙය ඔහුට නින්ද යෑමයි. ඔහුට රාත්‍රී ආහාරය මගහැරුනේත් ඒ නිසයි. ඔහු හමුවන්නේ සාමාන්‍ය දිවා ඇදුමෙන් සිටියදී ඒකයි මම කියන්නේ  ඔහු නිදාගත්තා නෙමෙයි ඔහුට නින්ද ගියා කියලා."

"යතුර කාමරය තුළ තිබී හමුවීමෙන් අපට නිගමනය කරන්න පුලුවන් ඝාතකයා ජනේලයෙන් පිටවී ගිය බව. අනික මම දන්නවා ෆෙයාචයිල්ඩ් මහත්මයා කාමරයට වානේ දොරක් දැම්මේත් ජනේලය හරහා යකඩ කූරු සවිකළේත් ඇයි කියලා."

රෙදි අල්මාරිය වෙත ගිය ඔහු එහි තිබූ රහස් කුටියක් විවෘත කොට විශාල මුදල් පෙට්ටියක් එළියට ගත්තේය. "යතුර සොයන්න අල්මාරිය පරික්ෂා කරද්දී මට මේ රහස් කුටිය හමුවුණා. මේක තමයි ඔහු මෙච්චර පරිස්සම් කරලා තියෙන්නේ" මොරියාර්ටි ගුගුළේය. කොස්තාපල්වරයෙක් ඉදිරියට පැමිණ එය මේසය වෙත රැගෙන යාමට ඔහුට සහය විය. "මෙහි බර සහ දැනට සුලබ භාවිතයේ ඇති නෝට්ටුවල වටිනාකම් සැළකූවොත් මෙහි ස්ටර්ලිං පවුම් සිය ගණනක් තිබිය යුතුයි."

"ඉහළ මට්ටමේ කාර්‍යාල ලිපිකරුවකු සන්තකයේ මෙතරම් මුදලක් තියෙන්න විදිහක් නෑ. මෙයින් පෙනී යන්නේ ඔහු බලපත්‍ර නිකුත් කිරීම සදහා අල්ලස් ලබා ගත් බවයි. හමුවීම් පැවැත් වීමට කාර්යාලය වෙනුවට නිවස යොදාගත්තේ ඇයි කියන එකත් ඒකෙන් පැහැදිළි වෙනවා."

"පොඩ්ඩක් ඉන්න." ජනේලය පරික්ෂා කරමින් මම කීවෙමි. "ඔබේ කථාවේ අවුලක් තියනවා, මොරියාර්ටි. මේ ජනෙල් රාමුව පිටත සිට ඇණ ගලවා ඉවත් කිරීම වැළැක්වීමට විශේෂ ආකාරයකට නිර්මාණය කරපු එකක්. ඔබ බැලුවොත් පෙනේවි ඇණවල පිහිටීමත් යකඩ කූරු අතර පටු බවත් නිසා පිටත සිටින කෙනෙකුට ඉස්කුරුප්පු නියනක් යොදාගෙන් ඇණ ගැලවීම කළ නොහැකි බව."

"බොහොම හොඳ නිරීක්ෂකයක් කැප්ටන්. රාමුව හැදීමේ අරමුණත් ඒක තමයි. නමුත් මේ රාමුව තත්වයෙන් බාල, දෝෂ සහිත එකක්. ඔබ කල්පනා කළොත් මැද නැම්මක් සහිත ඉස්කුරුප්පු නියනක් ස්පැනරයක් භාවිතා කරන  ආකාරයට භාවිතා කරන්නේ කොහොමද කියලා ඔබට හිතාගන්න පුලුවන් වෙයි ඝාතකයා ඇතුලු වූ ආකාරය."

"ඇත්තෙන්ම, මහාචාර්යතුමනි මට හිතාගන්න පුලුවන් එය සිදුවුනේ කොහොමද කියලා." 

"හොඳයි, එහෙනම්" මොරියාර්ටි පැවසීය. "අපි දැන් දන්නවා මිනීමැරුම සිද්ධ උනේ කොහොමද කියලා. නමුත් අපි තාම දන්නේ නෑ කවුද ඒක කළේ කියලා. කෙසේවෙතත් අපිට තියනවා පටන් ගන්න හොඳ තැනක්."

"ඒ කොතැනද?" මම ඇසුවෙමි. ඝාතකයා සොයාගත හැකි තැනක් මට සිතාගත නොහැකි විය. ඔහු ලන්ඩනයේ සිටින ඕනෑම කෙනෙකු විය හැක. 

"ඇයි, ෆෙයාචයිල්ඩ්ගේ සොහොයුරියට ලැබුන ලිපිය. මාව ඝාතකයා ලෙස නම් කළ එක. ඒක අතිශයින්ම වැදගත් හෝඩුවාවක්."

"එයින් කියැවෙන්නේ මිනීමරුවා ඔබ කියන එක විතරයිනේ, මහාචාර්යතුමනි" මම කීවෙමි. 

"ඇත්තෙන්ම, අපි දන්නවා, ඒ වගේම මම එතැන නොසිටි බව තහවුරු කර ගත්තාම පොලීසියත් දැන ගනීවි මිනීමරුවා මා නොවන වග. නමුත් කිසිවෙකුට අවශ්‍ය උනා ඔහුව මරාදමන්න. ෆෙයාචයිල්ඩ්ට මා ගැන බිය වීමට හේතුවක් නොතිබුණු නිසා මාව තමන්ගේ මිනීමරුවා විදිහට නම් කරලා සහෝදරියට ලිපියක් යවන්න ඔහුට උවමනාවක් නෑ. ඒ නිසා ලියුම යවන්න ඇත්තේ ඝාතකයා, මාව මේකට කොටු කිරීමේ අරමුණින්."

"මා ෆෙයාචයිල්ඩ් හමුවූ දිනම ඔහුගේ ඝාතනය සිදුවීම අහම්බයක් නෙවෙයි. ඝාතකයා මගේ හමුවීමට සමගාමීව ප්‍රහාරය සැලසුම් කරන්න ඇති. ඉතින් අපි මේ සොයමින් ඉන්නේ ෆෙයාචයිල්ඩ් මහතාගේ සතුරෙකු මෙන්ම මගේත් සතුරෙක්. එවැනි පුද්ගලයින් සිටිය හැක්කේ අත්ලොස්සක් පමණයි."

"ඔබේ කතාවට බාධා කිරීම ගැන මම  සමාව ඉල්ලනවා, මහාචාර්යතුමනි" කොස්තාපල් ලෙස්ට්‍රාඩ් කථාවට බාධා කළේය. "ඔබ ඔය කියන ලියුම මා දැක තිබෙනවා. ඒ වගේම පොලිස් පරීක්ෂකවරයා ෆෙයාචයිල්ඩ් මහත්මයාගේ සොහොයුරියට කථා කරන තැන මා සිටියා. ලිපිය ලියා තිබුනේ ෆෙයාචයිල්ඩ් මහතාගේ ලිපි ශිර්ෂයක. ඔහුගේ සොහොයුරිය අත් අකුරු හදුනාගත්තා."

"ම්ම්.. " මොරියාර්ටි කීය. "ලිපිය භාරදී තිබුනේ අද. ඒ කියන්නේ නගරය තුළ ස්ථානයකින් තැපැල් කළ ලිපියක් තවත් තැනකට යාමට ගතවන සාමාන්‍ය කාලය වන දින දෙකකින්. එසේනම් ලිපිය ඝාතනය සිදුවූ දින තැපැල් කළා විය යුතුයි. මම හිතනවා එය තැපැල් කර ඇත්තේ ඝාතනයට ටික වේලාවකට පසුව කියා. බේරී පලා යාමට කලින් මේසය මතින් හිස් ලිපි ශිර්ෂ වගේම අත් අකුරු බලා ගැනීම සඳහා ෆෙයාචයිල්ඩ් මහතාගේ අත් අකුරින් ලියන ලද ලියකියවිලි ඇති පමණ රැගෙන යාමට ඝාතකයා හට ඕනෑතරම් කාලය තියෙන්න ඇති."

මොරියාර්ටි ෆෙයාචයිල්ඩ්ගේ මේසයෙහි වාඩිවිය. සමින් නිමවූ කවරයක් සහිත දින පොතක් හමුවනතුරු ඔහු ඉතා සැලකිලිමත් ලෙස මේස ලාච්චු එකින් එක පරික්ෂා කළේය. එය තමා ඉදිරියේ දිගහැරගත් ඔහු පිටුවෙන් පිටුව සමීපව පරීක්ෂා කළේය.

"මහාචාර්යතුමනි" මම කීවෙමි. "මොකක්ද මේ පරික්ෂා කිරීමේ තේරුම?"

මොරියාර්ටි සිය පරික්ෂාව කරන අතරතුර පැහැදිළි කළේය. "ෆෙයාචයිල්ඩ් මහත්මයා සහ මම එකිනෙකට වෙනස් සමාජ ස්ථරවල ගැවසෙන නිසා මෙහිදී අප අතර සම්බන්ධතාවය කිසියම් පුද්ගලික කාරණයකට වඩා දේපල වෙළඳාම් හා සම්බන්ධ එකක් යැයි උපකල්පනය කිරීම සාධාරණයි. ඉතින් ෆෙයාර්චයිල්ඩ් මහතාගේ දින පොත පරීක්ෂා කිරීමෙන් මා හඳුනන නමක් හෙළි වනු ඇතැයි මම බලාපොරොත්තු වෙනවා."

තව මිනිත්තු කිහිපයක් නිහඬව පරික්ෂා කිරීමෙන් අනතුරුව මහාචාර්යවරයා "ආ මේ ඉන්නේ සැකකරුවෙක්" යැයි කියමින් දින පොතෙහි සටහනක් පෙන්වීය. "ෆෙයාචයිල්ඩ් මහත්මයා වෙස්ලි සන්ඩර්ලන්ඩ් කිහිප වතාවක් මුණගැහිලා තියනවා. මම හිතන්නේ වෙස්ලි සන්ඩර්ලන්ඩ්   මිනීමරුවා බව අපිට අනාවරණය කරගන්න පුලුවන් වේවි."

"අයියෝ මහාචාර්යතුමනි, ඔබ කොහොමද එහෙම හරියටම කියන්නේ?"

"අපි තව සාක්ෂි හොයාගන්නාතුරු මට එහෙම කියන්න බැහැ. නමුත් මේ පොතෙහි සදහන් සියලු නම් අතරින් මා සිරගත වීමෙන් වාසි ලබන එකම කෙනා ඔහුයි. සන්ඩර්ලන්ඩ් බොහොම සැක කටයුතු පසුබිමක් සහිත අපකීර්තිමත් චරිතයක්. ඔහු කුලී නිවාස මිලදී ගෙන ඒවායේ නිවැසියන් බිය වැද්දීමෙන් සහ තර්ජනය කිරීමෙන් එළවා දමා ගොඩනැගිල්ල වඩා ලාභදායී ආකාරයකට පරිවර්තනය කිරීමේ ව්‍යාපාරයක යෙදී සිටිනවා. ඔහු සහ ඔහු යටතේ වැඩ කරන අය එවැනි කුලී නිවැසියන් කිහිපයකගේ සැක සහිත මරණවලට සම්බන්ධයි."

"මේ වනවිට අපි දෙගොල්ලන් ඊස්ට් එන්ඩ්හි තියන සෑහෙන වැදගත්කමකින් යුතු කුළී නිවාසයක් සදහා ලංසු තැබීමේ යෙදී සිටිනවා. ලංසුව දිනන කෙනාට නිසැකවම එම අඩු තක්සේරුගත දේපළින් විශාල ලාභයක් උපයා ගත හැකි වනු ඇති."

"දේපළ ඉතා අබලන් තත්වයක පවතින බැවින් කවුරු දිනුවත් සැලකිය යුතු ඉදිකිරීම් ප්‍රමාණයක් කිරීමට සිදුවෙනවා. මම හිතන්නේ තමන් ලංසුව දිනන බව අනුමාන කළ සන්ඩර්ලන්ඩ් ඉදිකිරීම් බලපත්‍ර සඳහා කල්ඇතුව අයදුම් කර තිබෙනවා. ෆෙයාචයිල්ඩ් වැඩේ කරලා දෙන්න විශාල අල්ලසක් ඉල්ලන්න ඇති. එයට එකඟ නොවුන සන්ඩර්ලන්ඩ් ෆෙයාචයිල්ඩ්ව ඝාතනය කරලා ඒකට මාව කොටුකළා. එයින් ඔහුගේ බලපත්‍ර නිකුත් කිරීම වෙන නිළධාරයෙකුට පැවරීම, ගොඩනැගිල්ලට ලංසු තැබීමෙන් මා ඉවත්වීම සහ අපරාධයෙන් ඔහු බේරීම යන අරමුණු තුනම ඉටුඋනා."

"අපිට මෙහි ඇති කටයුතු අවසානයි. කොස්තාපල්වරුනි මට පොලීසියේත් මහෙස්ත්‍රාත්තුමන්ගේත් සහයෝගය අවශ්‍ය වෙනවා. ඔබට වෙස්ලි සන්ඩර්ලන්ඩ්ගේ නිවස පරීක්ෂා කිරීම සදහා වරෙන්තුවක් ලබා ගත හැකිනම් මා බොහොම කැමතියි. එහි තිබී මිනීමැරුමට ඔහුව සම්බන්ධ කෙරෙන සාක්ෂි ඔබට ලැබෙනු ඇතිබව මාගේ විශ්වාසයයි."  මහාචාර්යවරයා මේසයෙන් නැගිටිමින් කියා සිටියේය.

ඉදිරියට පැමිණි කොස්තාපල් ලෙස්ට්‍රාඩ් "ඔබ හිතන්නේ අපට මොනවගේ සාක්ෂි හමුවෙයි කියලාද? මහාචාර්යතුමනි" යැයි ඇසීය.

"හොදින් අහගන්නවා, මනුස්සයෝ" මොරියාර්ටි අවවාද කළේය. "ඔහු ෆෙයාචයිල්ඩ්ගේ මේසය මතින් ලිය කියවිලි සහ ලියුම ලිවීමට ලිපි ශිර්ෂ රැගෙන ගියා. ඒවා තවමත් ඔහු ළඟ තිබිය හැකියි."

කොස්තාපල් ලෙස්ට්‍රාඩ් සිය සාක්කු ඔරලෝසුව දෙස බැලීය. "හයත් පහුවෙලා, මහචාර්යතුමනි. අපිට මහේස්ත්‍රාත් කෙනෙකුගේ අත්සන ගන්න හෙට වෙනකන් ඉන්න වෙනවා."

"ඕහ්" මහාචාර්යවරයා කළකිරුන ස්වභාවයකින් කීවේය. "බොහොම හොඳයි. මගේ වැඩ අවසන්, කොස්තාපල්වරුනි. ඔබ මා කියූ වරෙන්තුව ලබා ගන්නා තෙක් මට කිරීමට කිසිවක් නෑ. කැප්ටන් අපිව මගේ නිවසට රැගෙන යන්න."

ඔවුන් තිදෙනා මහාචාර්යවරයාගේ නිවසට ඇරලවූ මම මගේ නිවසට ගියෙමි. හෙට දින කුමක් සිදුවේදැයි සිතමින් මම නොසන්සුන් සැදෑවක් ගත කළෙමි. ශ්‍රේෂ්ඨ මොරියාර්ටිගේ අවසානය ඔහු නොකළ අපරාධයක් හේතුවෙන් සිදුවේවිද? එසේනොමැතිනම් ඔහුගේ උපකල්පනයන් සත්‍ය බව ඔප්පු වී සන්ඩර්ලන්ඩ් මිනීමරුවා බව හෙළිවෙයිද? මට එදින හරිහැටි නින්ද ගියේ නැත. ඔබට පෙනෙන ආකාරයට මොරියාර්ටි මා හට ඉඳහිට උපදෙසක් ලබාදුන් පුද්ගලයෙකු පමණක් නොවීය. මම ඔහුව පාතාල ලෝකයේ වැදගත් ආධාරකරුවකු ලෙස සැළකුවෙමි. ඔහු මට අපගේ ජීවන රටාව තුළ කෙනෙකු බලාපොරොත්තු වන ආකාරයේ මිතුරෙකු විය. 

පසුදින උදෑසනින්ම මම මහාචාර්යවරයාගේ නිවස වෙත ගියෙමි. එහිදී විසිත්ත කාමරයේ වාඩිවී උදේ තේ පානය කරමින් සිටි කොස්තාපල්වරුන් හමුවිය. රාත්‍රී ඇදුමෙන් සැරසී සිටි මොරියාර්ටිද තේ බොමින් සිටියේය. මොරියාර්ටි බේරී පළා යනු ඇතැයි යන සැකයෙන් නිදන කාමරය මුරකළ කොස්තාපල්වරුන් නිදාගෙන තිබුනේ කඩින් කඩය. කොස්තාපල් සැමුවෙල්ස් මහාචාර්යවරයාගේ උපකල්පනයන් පිළිගත් බව පෙනී ගියේය. ඒවා එතරම් පිළිනොගත් ලෙස්ට්‍රාඩ් මහාචාර්යවරයා දෙස හැමවිටම ඇසගසාගෙන සිටියේය. 

"ආහ්, කැප්ටන් මොරාන්" මොරියාර්ටි කීය. "එන්න ඇතුළට. තේ එකක් බොමුද?"

"බොහොම ස්තූතියි!" කියමින් මම මේසයේ වාඩිවීමි. 

"මෙහි සිටින අපේ කොස්තාපල් මහත්වරුන් මා යෝජනා කළ පරීක්ෂාව ඉල්ලා ඊයේ රාත්‍රියේ පොලීසිය වෙත පණිවිඩයක් යැවීමට තරම්  කාරුණික උනා." මොරියාර්ටි කීවේ මට තේ කෝප්පයක් වක්කරමිනි. "පොලිස් පරීක්ෂක ෆෝර්සිත්ට ටික වේලාවකට කලින් මහේස්ත්‍රාත්වරයාගෙන් වරෙන්තුව ලැබුනා. අපි මේ කථා කරන මොහොත වනවිටත් ඔහු සන්ඩර්ලන්ඩ්ගේ නිවස පරීක්ෂා කරනවා ඇති. තව ටිකකින් අපිට විස්තර දැන ගන්න පුලුවන් වෙයි."

කල්පයක් මෙන් දැනුන කාලයක් නොඉවසිල්ලෙන් බලා සිටීමෙන් පසු අවසන පරීක්ෂක ෆෝර්සිත් පැමිණියේය. සිය ජ්‍යෙෂ්ඨ නිලධරයාගේ පැමිණීමෙන් කොස්තාපල්වරුන් නැගී සිටි අතර මොරියාර්ටි හා මම හිඳගෙනම සිටියෙමු. සිය අත්වැසුම් ඉවත් කරමින් ෆෝර්සිත් කථාව ආරම්භ කළේය. "අපි අතින් ඔබට අකටයුත්තක් වෙලා වගෙයි මහාචාර්යතුමනි, වෙස්ලි සන්ඩර්ලන්ඩ්ගේ නිවස පරීක්ෂාවේදී ඔහුගේ මේසය මත තිබී  ෆෙයාචයිල්ඩ් මහතාගේ ලිපි ශිර්ෂ කිහිපයක් අපිට හමුවුණා. ඒවගේම ඔබ සැක කළ පරිදි ව්‍යාජ ලිපිය සැකසීමට යොදාගත් ෆෙයාචයිල්ඩ් මහතාගේ අත්අකුරු සහිත ලිපි ලේඛනත් එහි තිබුනා. අවසාන සාක්ෂිය ලෙස ජනේල් රාමුව ගැලවීමට පාවිච්චි කළායැයි ඔබ අනුමාන කළ ආකාරයේම මැදින් නැවුන ඉස්කුරුප්පු නියනක් ඔහුගේ වැඩපොළෙහි තිබී අපි සොයාගත්තා."

"එපමණක් නොවෙයි, ඊයේ හවස අපට හැකිවුණා ඔබ අපරාධය සිදුවූ ස්ථානයේ නොසිටි බවට කළ ප්‍රකාශය තහවුරු කරගන්න.  සමාජයේ ඉහළ පෙලේ උසස් පිළිගැනීමක් සහිත පුද්ගලයින් විස්සකට වැඩි ගණනක් ඔබ ඒ අවස්ථාවේ රොත්මන්ස් ආපනශාලාවේ සිටි බව සහතික කොට ලබාදුන් ප්‍රකාශ අප සතුව තිබෙනවා. ඒ අනුව මෝර්ටන් ෆෙයාචයිල්ඩ්ගේ ඝාතනය සම්බන්ධයෙන් අපි වෙස්ලි සන්ඩර්ලන්ඩ්ව අත්අඩංගුවට ගත්තා."

"මම ඔබෙන් සමාව අයදිනවා, මහාචාර්යතුමනි" පොලිස් පරීක්ෂකවරයා ලැජ්ජාවෙන් කීය.

"ඒකට කමක් නෑ, පරීක්ෂකතුමනි. මා අත්අඩංගුවට ගන්නා අවස්ථාවේ ඔබ වෙත තිබූ සාක්ෂි සහ තොරතුරු වලට අනුව ඔබ ඔබේ රාජකාරිය ඉටුකළා පමණයි" මොරියාර්ටි ෆෝර්සිත් හට අතට අත දෙමින් කියා සිටියේය. "සත්‍ය ලෙස පෙනී යන සාක්ෂි කලාතුරකින් ව්‍යාජ හෝ නිර්මාණය කරන ලද ඒවා බවට ඔප්පු වූවත් බොහෝ වෙලාවට ඒවා සත්‍ය ලෙසම පවතිනවා. ඒ නිසා යමක් එය පෙනෙන ආකාරයට වඩා වෙනස් බව ඔප්පු වනතෙක් ඔබ ඒවා පිළිගෙන ක්‍රියාකල යුතුයි. මගේ ඔබ පිළිබඳව අහිතක් නෑ ඔබ තමන්ගේ රාජකාරිය අකුරටම ඉටුකරන ආදර්ශමත් නිළධාරියෙක්."

"ඔබ බොහොම කාරුණිකයි, මහාචාර්යතුමනි." ෆෝර්සිත් කීය. "කවදාක හෝ ඔබට පොලීසිය පැත්තෙන් යම් උපකාරයක් අවශ්‍ය වූවොත් හෝ අප විසින් යමක් සොයා බැලිය යුතුයැයි ඔබ සිතුවොත් මට දන්වන්න. ඔබට ඝාතකයා ලෙස චෝදනා කිරීම සම්බන්ධයෙනුත් සැබෑ ඝාතකයා සොයා ගැනීමට ඔබ දුන් සහයෝගයටත් මම ඔබට බොහෝ ණයගැතියි."

"එවැනි උපකාරයක් අවශ්‍ය වූවොත් මම ඔබව අමතන්නම්, පරීක්ෂකතුමනි." මොරියාර්ටි ඉතා උවමනාවෙන් කීය. "ඉතින් ඔය නිළධාරිතුමන්ලා අවසර දෙනවානම් මට තියෙනවා අද දවස පුරාම ගණිතමය ගණනය කිරීම්වල යෙදෙන්න."

ෆෝර්සිත් සහ කොස්තාපල්වරුන් අපට සමුදී පිටව යන විට කොස්තාපල් ලෙස්ට්‍රාඩ් මොරියාර්ටි වෙත තියුණු දිගු බැල්මක් හෙලුවේය. මහාචාර්යවරයා පැහැදිළි ලෙසම මෙම අපරාධය සම්බන්ධයෙන් නිර්දෝෂී වූවද ඔහු තුළ වූ අතිමහත් භයානක බව ලෙස්ට්‍රාඩ්ට දැනින. "හොඳ නිරීක්ෂණයක්, කොස්තාපල්" මම මටම කියා ගතිමි.

ඔවුන් පිටව ගිය පසු මම සැනසුම් සුසුමක් හෙලුවෙමි. "ඔවුන් පිටව යනවා දැකීම මට මහත් අස්වැසිල්ලක් මහාචාර්යතුමනි". 

බන්දේසියකින් පාන් පෙත්තක් ගත් මොරියාර්ටි එහි බටර් තැවරීමට පටන් ගත්තේය. "එය කළබල වියයුතු දෙයක් නෙමෙයි, කැප්ටන්. මා වරදකරු වීමේ කිසිදු අවදානමක් තිබුනේ නෑ."

මමද පාන් පෙත්තක් ගත්තෙමි. "දැන් පොලීසිය නැති එකේ මට ඇත්ත කියන්න, මහාචාර්යතුමනි. ෆෙයාචයිල්ඩ් අල්ලස් ගන්නා බව ඔබ දැනගත්තේ ඔබත් ඔහුට අල්ලස් දුන්න නිසයි. එහෙම නේද?"

"හරියට හරි, කැප්ටන්! ඔබ හරියටම කිව්වා. කොහොමද ඔබ දැනගත්තේ?"

"අපි ඔක්කොම ෆෙයාචයිල්ඩ්ගේ කාමරය පරීක්ෂා කළා. ඔබ පමණයි එහි රහස් කුටියක් සෙව්වේ. වටිනා යමක් සැගවීමට ඇති බව ඔබ දන්නේ නැත්නම් ඇයි ඔබ එහෙම දෙයක් හොයන්නේ."

"බොහොම හොඳයි!" ඔහු පැසසීය. "ඉතින් එච්චරද? ඔබ වෙන මොකුත් හොයාගත්තේ නැද්ද?" 

මම සිදුවූ සියල්ල හැකි උපරිම අයුරින් ආවර්ජනය කළෙමි. වෙන කිසිදු නොගැලපෙන තැනක් සොයා ගැනීමට මම අපොහොසත් උනෙමි. "මට වෙන කිසිවක් සිතාගන්න බැහැ, මහාචාර්යතුමනි. මොකක්ද මට මගහැරුනේ?"

"මම තමයි ෆෙයාචයිල්ඩ්ව මැරුවේ! අන්න ඒකයි ඔබට මගහැරුනේ." ඔහු පාන් කැබැල්ලක් කෑවේය. "ම්ම්ම්.. මේ මාමලේඩ් හරිම රසයි. ආයේ ගද්දී මේ වර්ගයෙන්ම ගන්න ඕනා."

මම පුටුවේ පිටුපසට ඇදවැටුනෙමි. "මොකක්...!"

"ඇයි මා කියූ දේ පැහැදිළි නැද්ද? මම කිව්වේ මම තමයි ෆෙයාචයිල්ඩ්ව මැරුවේ" ඔහු නැවත කීවේය.

"නමුත්... ඒක විය නොහැකියි! ඔබේ නිර්දෝෂී බව මගේ දෑස් ඉදිරිපිට ඔප්පු උන හැටි මා දුටුවා."

"මම ආරම්භයෙන්ම පටන් ගන්නම්."

ඔහු සිය මුඛය පිස්නාවකින් පිස දමමින් කීවේය. "ඒ වගේම මම ඔබට කිව යුතුයි දැන් මගේ අභිප්‍රාය වෙලා තියෙන්නේ ලොව මෙතෙක් බිහිවූ විශිෂ්ඨතම අපරාධ සංවිධානය ගොඩනැගීමයි. එය ගොඩනැගීමේ සාර්ථකත්වය රදා පවතින්නේ හේවායින් මත නොවෙයි එහි ඇතුලත ව්‍යුහය මතයි. ඔබ හිතනවාද රෝමන්වරුන් පුරාණ ලෝකය ආක්‍රමණය කළේ ඔවුන් සතුවූ මහා හමුදාව නිසාමයි කියලා? ඉතිහාසය දෙස ඕනෑකමින් බැලුවොත් ඔබට පෙනී යයි ඔවුන්ගේ වාරිමාර්ග, මාර්ග පද්ධතිය, තැපැල් පද්ධතිය වැනි අංග රාශියක් නිසා ඔවුන් එම ශ්‍රේෂ්ඨ ජයග්‍රහණ ලබාගත්  බව."

"මම මගේ සංවිධානය සඳහා අඩිතාලම දමමිනුයි ඉන්නේ. එහි එක් කොටසක් තමයි ලන්ඩනය පුරා විසිරී  යන ලෙස මට අයිතිවන ගොඩනැගිලි සමූහය. ඒවායේ බිම් මහළ මා සන්තකයේ තබාගෙන් ඉතිරි කොටස කුළියට දෙනු ලබනවා. ඒ හැම එකකම බිම් මහළේ සිට මළ අපවහන පද්ධතිය දක්වා උමගක් හාරනු ඇති. මෙමඟින් මගේ සංවිධානයේ සාමාජිකයන්ට කිසිවෙකුට නොපෙනී පොලීසිය මගහැර නගරය පුරා බාධාවකින් තොරව ගමන් කිරීමට හැකියාව ලැබෙනවා. මෙය මගේ දිගුකාලීන සැලසුම්වල තීරණාත්මක කොටසක්."

"අවාසනාවට මගේ අතින් වැරැද්දක් උනා. සෑම ගොඩනැගිල්ලකම ඉදිකිරීම් බලපත්‍ර සදහා මම අල්ලස් ලබාදුන් ෆෙයාචයිල්ඩ් අවසානයේදී මගේ සැලැස්ම හදුනාගත්තා. ඔහු මාව බ්ලැක්මේල් කරන්න උත්සාහ කළා. මාව සිය නවාතැනට කැදවූ ඔහු මා මිලදීගත් ගොඩනැගිලි සහ ලන්ඩන් මළ අපවහන පද්ධතිය ඇතුලත් කර ඔහු විසින් සෑදූ සිතියමක් පෙන්වා සිටියා. ඒ දෙස බැලීමේදී පැහැදිළි වෙනවා මා හිතාමතාම මළ අපවහන පද්ධතිය පොළොව මතුපිටට ආසන්නවන ප්‍රදේශවල පිහිට් ගොඩනැගිලි මිලදී ගැනීමේ යෙදුණු බව. ඔහු හරහා ලබාගත් කැණීම් බලපත්‍ර වලින් පෙනීගියා මළ අපවහන පද්ධතිය දක්වා උමං හෑරූ බව."

"සිතියමෙහි සමහර තැන්වල තීන්ත හරිහැටි වියළී තිබුනේ නෑ, ඉතින් මට හිතුනා එහි පිටපත් නොමැති බව. කාමරයේ දොර වහලයි තිබුනේ. ලැබුණු අවස්ථාවෙන් ප්‍රයෝජන ගත්ත මම ඒ කරදරය ඉවරයක් කළා. ඔහුගේ පපුවට වෙඩි තැබුවා."

"නමුත් ඔබ කොහොමද නගරයේ එහා කොනේ ඉදන් එහෙම කළේ?" මම ඇසුවෙමි. "ඔහුට වෙඩි වදින විට ඔබ හිටියේ රොත්මන්ස් වලනේ!"

"නෑ, අනිත් නේවාසිකයින්ට වෙඩිහඬක් ඇහෙන විට මම හිටියේ රොත්මන්ස් වල. මම ඔහුට වෙඩි තැබුවේ ඊට පැය දෙකකට විතර කලින්. මගේ සැරයටියට සවිකර තිබෙනවා ශබ්ද නොනගා මාරාන්තික වේගයකින්  කුඩා උණ්ඩයක් නිකුත් කළහැකි හකුලන ලද වායු තුවක්කුවක්. මා ෆෙයාචයිල්ඩ්ව ඝාතනය කළේ එය යොදාගනයි."

"පසුව පුලුස්සා දැමීමේ අරමුණින් මම සිතියම අරගත්තා ඊට පස්සේ මා එතැන නොසිටි බව තහවුරු කිරීමට සරල වැඩ පිළිවෙළක් යෙදුවා. මම ඔහුගේ බඩුබාහිරාදිය අතරින් පැය තුනක් පමණ දැල්වෙන ඉටිපන්දමක් ගත්තා. එහි බදෙහි තුනෙන් දෙකක් පමණ පහළින් කුහරයක් සෑදුවා. සමහර අවස්ථාවන්හිදී සැරයටිය හොඳ ආයුධයක් උනත් නිතර ඇතිවන අවදානම්වලට මුහුණදීමට මම රිවෝල්වරයකුත් රැගෙන යනවා.  එයින් උණ්ඩයක් එළියට අරගෙන එහි දැල්වෙන පැත්ත ඉටිපන්දම් බදේ කුහරයට තබා රත්කළ ඉටිවලින් එයට සවිකලා. ඉන්පසු එය ෆෙයාචයිල්ඩ්ගේ ගිනි උදුනෙන් තබා ඉටිපන්දම දල්වලා කාමරයේ දොරත් වසාගෙන පිටවී ගියා."

"පැය දෙකකට පමණ පසු ඉටිපන්දම උණ්ඩය තිබූ තැන දක්වා දැල්වුනායින් පසුව එය පුපුරා ගියා. නේවාසිකයින්ට ඇසුනේ ඒ ශබ්දයයි. මම මගේ කලින් හමුවීම් වලින් දැනසිටියා කාමරයේ දොර වානේ යොදා සවිමත් කර ඇති බව. එම නිසා කාමරය තුළට කිසිවෙකුට පැමිණීමට සෑහෙන වේලාවක් ගතවනවා කියා මා දැන සිටියා. මෙයින් ඔවුනට මෘත දේහය හමුවන විට එය සීතලවී තිබීමේ සැකය මගහැරුනා. මරණ පරීක්ෂණයක් සිදුකළානම් මරණය සිදුවූ නිශ්චිත වේලාව සොයාගත හැකිව තිබුනා. නමුත් නේවාසිකයින්ගේ ප්‍රකාශ වලින් සවස හයයි පහළොවට මරණය සිදුවූ බව තහවුරු වූ නිසා පොලීසිය එසේ කළේ නෑ."

"නමුත් පොලීසිය පැමිණෙන විට උණ්ඩය සහිත ඉටිපන්දම ගිනි උදුනේ තියෙන්න ඇතිනේ. කොහොමද ඔවුන් එය නොදැක්කේ?"

"උණ්ඩය බොහොම කුඩායි." මොරියාර්ටි පැහැදිළි කරගෙන ගියේය. "පිපිරීමෙන් පසු එය ගිනි උදුනේ බිත්තිවල ඒමේ අත වැදී අළු යටට ගිලා බසින්නට ඇති. පොලීසිය ඒවා අවුස්සා බැලුවේ නෑ. ඉතිරි වූ ඉටිපන්දම් කෑලිනම් පේන්න තියෙන්න ඇති. නමුත් ඉටිපන්දම් කොට ගිනි උදුනට විසිකර දැමීම සාමාන්‍ය දෙයක්. ඉතින් කවුරුවත් ඒක ගණන් ගන්න  නැහැ."

"ඉතින් ඇයි ඕක කරන්න මට භාර දුන්නේ නැත්තේ?" නොසලකා හැරීමකට ලක්වූ හැගීමකින් මම ඇසුවෙමි.

"කණස්සල්ලට පත්වෙන්න එපා, කැප්ටන්. සාමාන්‍යයෙන් මම කාවහරි ඉවර කරන්න ඕන උනාම ඔබේ සේවය ලබාගත් බව ඇත්තයි. නමුත් ඔහුව මරාදමන්න මගේ තුන් හිතකවත් තිබුනේ නෑ. මට තේරුනා ඔහු සිතියමේ පිටපත් සෑදීමට පෙර මෙය අවසන් කළයුතු බව. ඉතින් මේ ඔක්කොම සැලසුම් කළේ කාමරය ඇතුලෙදි ඔහු මගෙන් කප්පම් ඉල්ලීමෙන් පසු."

"උණ්ඩය සහිත ඉටිපන්දම කාමරයේ තියලා ගිහින් මම ඝාතනය වූ තැන නොසිටි බව තහවුරු කිරීමට රොත්මන්ස්හි ආහාර ගත්තා. මම හිතුවේ ඔක්කොම හරි කියලා. අවාසනාවකට ෆෙයාචයිල්ඩ් මම හිතන් හිටියාට වැඩිය  බුද්ධිමත්. තමාව ඝාතනය විය හැකිබව ඔහුට හිතිලා තිබුනා. ඒ ගැන දන්වලා ඔහු සොහොයුරියට යැවූ ලිපියෙන් සියල්ල අවුල් උනා. මට සිදුවුණා ඝාතනයට සන්ඩර්ලන්ඩ්ව කොටුකරන්න දගලන්න."

"ඔව්, ඔබ කොහොමද ඒක කලේ?" මම ඇසුවෙමි. "ඔබ හැමවිටම හිටියේ කොස්තාපල්වරුන්ගේ රැකවල් මැදනේ. අඩුම තරමේ ඔබට මගෙන්වත් උදව්වක් ගන්න බැරි උනානේ."

"රැකවල් මැද නම් තමයි නමුත් හරියට නෙමෙයි. මම අපරාධය වූ ස්ථානය පරීක්ෂා කරමින් ඒක කොහොමද උනේ කියලා ප්‍රබන්ධයක් නිර්මාණය කරද්දී කොස්තාපල්වරුන්ව පෙළඹෙව්වා යතුර සොයන්න මට උදව් කිරීමට. මා අත්අඩංගුවට පත්වන විටත් එය මා සන්තකයේ තිබුනු නිසා යතුර මට අලුත් ගැටලුවක් උනා. මගේ හිස්වැසුමේ සඟවා තිබූ එය කාමරය පරීක්ෂා කරන අතරතුර මේසය යටට දැමුවා."

"පසුව දිනපොත සොයා මේසය පරික්ෂා කරනවිට මා ඉඳගත්තේ කොස්තාපල්වරුන්හට මගේ සිරුරේ පහළ කොටස නොපෙනෙන විදිහට. ඒකෙ වාසිය ගත්ත මම ෆෙයාචයිල්ඩ්ගේ හිස් ලිපි ශිර්ෂ කීපයකුත් අත්අකුරු සහිත ලිය කියවිලි කීපයකුත් සොරකම් කර ගත්තා. ඇත්තටම සැකකරුවෙකුට අපරාධය වූ ස්ථානයේ නිදහසේ සැරිසරන්න ඉඩදීලා පොලීසිය සිදුකළේ බොහොම නුසුදුසු දෙයක්."

"නමුත් ඔබ කොහොමද ඒවා සන්ඩර්ලන්ඩ්ගේ නිවසට ගිහින් දැම්මේ?" මම ඇසුවෙමි. "කොස්තාපල්වරුන් මුළු රෑම ඔබේ දොරකඩ මුරට හිටියනේ."

"ඒක සුළු දෙයක්නේ." මොරියාර්ටි පැහැදිලි කළේය. "මගේ වැඩ වලදී නිවසේ විවිධ කොටස්වල සිට පිටතට යාමටත් ඇතුල් වීමටත් රහස් මාර්ග තිබීම බොහොම ප්‍රයෝජනවත්. මගේ නිදන කාමරයේත් එවැනි මාර්ගයක් තියනවා. ඉතින් මම බොහොම පහසුවෙන් ඊයේ රාත්‍රියේ නිවසින් පිටවී ගියා. ඉන්පසු වෙස්ලි සන්ඩර්ලන්ඩ්ගේ නිවසට ඇතුලු වී සාක්ෂි තැන්පත් කළා. ඔහුගේ වැඩපොළටත් ඇතුලු වෙලා එහි තිබූ ඉස්කුරුප්පු නියනක් නමලා උගුල තවත් තද කළා."

"එතකොට ඔබ මේ ඔක්කොම කළේ ස්ථානෝචිත ප්‍රඥාව මෙහෙය වීමෙන්. දැන් පොලීසිය හිතන් ඉන්නේ ඔවුන් ඔබට ණයගැතියි කියලා." මට ඔහු පිළිබඳව ආඩම්බරයක් දැනිනි. 

"ඇත්තෙන්ම" මොරියාර්ටි කීය. "ඒක හොඳට වැඩකළා. දැන් සන්ඩර්ලන්ඩ් නැති නිසා මට පුලුවන් අර කුළී නිවාසය බොහොම අඩු ලන්සුවකට ගන්න. අපරාධයට පැටලවීමට හොඳම සුදුස්සා බවට ඔහුව පත්කළේ මෙන්න මේ හේතුවයි."

මම මොරියාර්ටි දෙස ගෞරවපූර්වකව ටික වේලාවක් බලා සිට  "ඔබේ වගේ තුවක්කුවක් මටත් ලබා දෙන්න පුලුවන්ද?" යැයි ඇසීමි. 

මදක් කල්පනා කළ මොරියාර්ටි හිස සළා "මොකද බැරි? මම ටික දවසකින් ඔබට එකක් හදවලා දෙන්නම්."

කථාවේ සතුටුදායක අවසානය ලෙස මෙය ඉදිරිපත් කළ හැකිවූවා නම් කෙතරම් හොඳදැයි මම සිතමි. එහෙත් අවාසනාවකට මෙන්, බ්‍රිතාන්‍ය යුක්තිය පසිඳලීමේ ක්‍රියාවලිය අප බලාපොරොත්තු වූවාට වඩා ගැඹුරු හා වගකිව යුතු විය. සන්ඩර්ලන්ඩ්ට එරෙහිව සැලකිය යුතු සාක්ෂි  තිබුනද, විත්තිය විසින් අපරාධ විද්‍යාව පිළිබඳ විශේෂ උනන්දුවක් දැක්වූ රසායන විද්‍යාව හදාරන විශ්ව විද්‍යාල සිසුවෙකු සම්බන්ධ කර ගත්තේය.

ෆෙයාර්චයිල්ඩ් ගේ සහෝදරිය වෙත යවන ලද ලිපිය ලියා තිබූ තීන්ත සන්ඩර්ලන්ඩ්ගේ මේසයේ තිබූ තීන්තවලට වඩා අණුක වශයෙන් සැලකිය යුතු ලෙස වෙනස් බව රසායනික ක්‍රියාවලීන් තුළින් පෙන්වා දීමට මෙම සිසුවාට  හැකි විය. මෙම සාක්ෂි මත පදනම් වී අධිකරණය සන්ඩර්ලන්ඩ්ව අපරාධයෙන් නිදහස් කළේය. 

එබැවින් මහාචාර්යවරයාගේ ඉතා හොඳින් සැලසුම් කරන ලද කූටෝපාය එතරම් නොවැදගත් රසායන විද්‍යා ශිෂ්‍යයෙකු විසින් ව්‍යර්ථ කරන ලදි. ඒ කෙසේවෙතත්, සන්ඩර්ලන්ඩ් නඩුවට හිරවූ බැවින් මොරියාර්ටි හට කිසිදු බාධාවකින් තොරව කුළී නිවාසය මිලදී ගැනීමට හැකිවිය.

නමුත් එම රසායන විද්‍යා ශිෂ්‍යයා අපට හමු වූ අවසන් අවස්ථාව එය නොවීය.